Hekverlichting / Achterverlichting

Wat is hekverlichting?

Hekverlichting verwijst naar de verlichting die is geïnstalleerd aan de achterzijde (het hek) van een schip. Dit kan verschillende functies hebben:

• Navigatieverlichting: Schepen hebben bepaalde navigatielichten die verplicht zijn om de positie en richting van het schip aan te geven. De hekverlichting valt onder de navigatieverlichting en bevindt zich aan de achterzijde van het schip. Deze verlichting is essentieel om andere schepen op de hoogte te stellen van de achterzijde van het schip en de vaarrichting.
• Functionele verlichting: Dit type verlichting zorgt ervoor dat de bemanning veilig kan bewegen rond het hek, vooral 's nachts of bij slechte weersomstandigheden. Dit kan onder andere led-verlichting of andere vormen van duurzame verlichting zijn die het dek of de relingen goed verlichten.
• Decoratieve verlichting: Op cruiseschepen of jachten wordt verlichting soms ook gebruikt om het uiterlijk van het schip te verbeteren, wat sfeer en luxe toevoegt aan het ontwerp. Dit type verlichting moet zorgvuldig worden geïnstalleerd om geen afbreuk te doen aan de veiligheid.

Belang van hekverlichting

• Navigatie en veiligheid: Het belangrijkste doel van hekverlichting is navigatieveiligheid. Door andere schepen duidelijk te maken waar de achterkant van het schip is, kunnen botsingen worden voorkomen. Dit geldt vooral 's nachts of bij slecht zicht (mist, regen, enz.).
• Bemanningsveiligheid: Hekverlichting zorgt ervoor dat de bemanning veilig over het schip kan bewegen, vooral op het achterdek, waar vaak werkzaamheden plaatsvinden zoals vissen, onderhoud of het hanteren van scheepstouwen.
• Noodverlichting: In geval van nood, zoals een man-over-boord-situatie, kan heldere hekverlichting helpen bij het lokaliseren van mensen of objecten in het water.

Soorten hekverlichting

Er zijn verschillende soorten hekverlichting die op schepen kunnen worden gebruikt:

• Navigatielichten: Dit zijn speciaal gereguleerde lichten die voldoen aan de internationale maritieme regelgeving. De hekverlichting (ook wel het achterschiplicht genoemd) is vaak wit en wordt op specifieke hoogten en hoeken geïnstalleerd. Het moet zichtbaar zijn over een bepaalde afstand (meestal minstens 2 zeemijl) en heeft een bepaalde lichtsterkte en frequentie.
• LED-verlichting: LED-lampen worden steeds populairder op schepen vanwege hun duurzaamheid, energiezuinigheid en lange levensduur. Ze kunnen worden gebruikt voor zowel functionele als decoratieve doeleinden en zijn bestand tegen de uitdagende maritieme omstandigheden zoals zout water en sterke wind.
• Solar-verlichting: Zonne-energie is een milieuvriendelijke optie voor hekverlichting, vooral op kleinere schepen en jachten. Deze lichten laden zich op via zonlicht en zijn 's nachts actief. Hoewel ze niet altijd even krachtig zijn als traditionele verlichting, zijn ze een handige en kosteneffectieve oplossing voor licht op afgelegen delen van het schip.

Internationale regelgeving en voorschriften

De hekverlichting op schepen is streng gereguleerd door internationale wetten, vooral door de COLREGs (International Regulations for Preventing Collisions at Sea). Dit is een set regels die door de International Maritime Organization (IMO) is vastgesteld en die de vereisten beschrijft voor navigatielichten, inclusief de positie, kleur en zichtbaarheid van hekverlichting.

Volgens de COLREGs gelden de volgende eisen voor hekverlichting:

• Het licht moet wit zijn.
• Het moet schijnen over een boog van 135 graden naar de achterzijde van het schip.
• Het moet zichtbaar zijn over een afstand van minstens 2 zeemijl, afhankelijk van het type schip.

Schepen die zich niet aan deze voorschriften houden, kunnen boetes krijgen of zelfs vaarverboden opgelegd krijgen.

Installatie van hekverlichting

Het installeren van hekverlichting op een schip moet zorgvuldig gebeuren om te voldoen aan de veiligheids- en regelgevingseisen. Hier zijn enkele belangrijke factoren om rekening mee te houden:

• Positionering: De hekverlichting moet zodanig worden geïnstalleerd dat het licht een duidelijk signaal afgeeft aan andere schepen, zonder hinderlijke reflectie of verblinding.
• Waterdichtheid en corrosiebestendigheid: Aangezien het maritieme milieu ruw is, moet de verlichting bestand zijn tegen zout water, sterke wind en schommelende temperaturen. Vaak worden roestvrij staal en andere duurzame materialen gebruikt voor de behuizing van de lampen.
• Energievoorziening: Verlichting op schepen kan worden aangedreven door de hoofdgeneratoren van het schip, batterijen of zonne-energie. Het is belangrijk dat de verlichting betrouwbaar is en in geval van stroomuitval toch blijft werken.

Onderhoud van hekverlichting op schepen

Net als andere onderdelen van een schip vereist hekverlichting regelmatig onderhoud om optimaal te blijven functioneren:

• Reiniging: Zoutafzettingen en vuil kunnen de helderheid van de verlichting verminderen. Regelmatige reiniging van de armaturen is dus essentieel.
• Inspectie van bedrading: De bedrading moet worden gecontroleerd op slijtage of schade door blootstelling aan water en hitte. Dit voorkomt kortsluiting of andere elektrische storingen.
• Vervanging van lampen: Hoewel LED-verlichting lange tijd meegaat, moeten traditionele gloeilampen vaker worden vervangen om ervoor te zorgen dat de verlichting voldoet aan de regelgeving.

Decoratieve verlichting op cruiseschepen en jachten

Voor luxe jachten en cruiseschepen is hekverlichting vaak niet alleen functioneel, maar ook decoratief. Dit type verlichting creëert sfeer en voegt een gevoel van luxe toe. Veelgebruikte soorten decoratieve verlichting zijn:

• RGB LED-strips: Deze kunnen verschillende kleuren weergeven en worden vaak gebruikt voor sfeervolle effecten.
• Accentverlichting: Geplaatst langs de reling om de contouren van het schip te accentueren, wat vooral bij nacht aantrekkelijk is.

Conclusie

Hekverlichting op schepen speelt een cruciale rol in zowel de veiligheid als de functionaliteit van een schip. Het is een essentieel onderdeel van de navigatieverlichting, helpt bij het waarborgen van de veiligheid van de bemanning en kan in sommige gevallen ook bijdragen aan de esthetiek van een schip. Het is belangrijk dat hekverlichting voldoet aan de internationale regelgeving en dat het regelmatig wordt onderhouden om veilig en effectief te blijven functioneren.