Mastlichtverlichting / Topverlichting

Functie van het mastlicht / toplicht

Het mastlicht, of toplicht, dient verschillende doelen in de scheepvaart:

• Navigatie: Het mastlicht is een wit licht dat van voren uitstraalt en helpt andere schepen om de positie en vaarrichting van jouw schip te zien. Het is vooral belangrijk bij het varen in drukke wateren of ’s nachts.
• Vaart aanduiden: Het mastlicht wordt gevoerd door gemotoriseerde schepen om aan te geven dat ze onder motorvermogen varen. Zeilboten voeren het mastlicht alleen als ze onder motor varen; als ze uitsluitend op zeilen varen, wordt het mastlicht meestal niet gebruikt.
• Herkenbaarheid: Voor andere schepen is het mastlicht een belangrijke indicator om te begrijpen hoe groot een schip is, waar het zich bevindt en hoe het beweegt, wat essentieel is voor het inschatten van veilige vaarafstanden.

Plaatsing en zichtbaarheid van het mastlicht

• Positionering: Het mastlicht wordt op de mast of het hoogste punt van het schip geïnstalleerd. Bij grotere schepen kan er een tweede mastlicht worden geïnstalleerd, maar dan moet dit licht lager staan dan het eerste mastlicht.
• Stralingshoek: Het mastlicht moet schijnen over een boog van 225 graden en is zichtbaar vanaf de voorzijde tot 22,5 graden achter het dwarsvlak (over de breedte van het schip). Dit betekent dat het licht goed zichtbaar is voor schepen die van voren of schuin van opzij naderen, maar niet van achteren.
• Zichtbaarheid: Afhankelijk van de grootte van het schip, gelden er verschillende eisen voor de reikwijdte van het licht:
  • Voor schepen langer dan 50 meter moet het mastlicht zichtbaar zijn tot minstens 6 zeemijl.
  • Voor schepen tussen 12 en 50 meter moet het zichtbaar zijn tot minstens 5 zeemijl.
  • Voor kleinere schepen (tot 12 meter) geldt een zichtbaarheidseis van minstens 2 zeemijl.

Internationale regelgeving voor mastlichten

Volgens de COLREGs zijn mastlichten verplicht voor alle gemotoriseerde schepen, ongeacht hun grootte. De specifieke eisen voor mastlichten zijn als volgt:

• Kleur: Het mastlicht moet wit zijn.
• Hoogte: Het mastlicht moet hoger geplaatst zijn dan de andere navigatielichten (zoals bakboord- en stuurboordverlichting en heklicht), zodat het altijd duidelijk zichtbaar is.
• Gebruik van een tweede mastlicht: Op grotere schepen kan een tweede mastlicht worden geïnstalleerd achter de eerste, maar deze moet lager staan om het verschil in richting te verduidelijken.

Typen mastlichten

Er zijn verschillende soorten mastlichten, afhankelijk van het type schip en de specifieke eisen:

• Enkel mastlicht: Op kleinere gemotoriseerde schepen, zoals pleziervaartuigen, wordt vaak één enkel mastlicht geïnstalleerd.
• Dubbel mastlicht: Grote schepen, zoals tankers of vrachtschepen, hebben vaak een tweede mastlicht dat lager op de achtersteven is geplaatst. Dit geeft extra duidelijkheid over de lengte en oriëntatie van het schip.
• Twee- of driekleurige mastlichten: Op zeilboten worden soms speciale combinatielampen gebruikt die groen, rood en wit licht combineren in één armatuur. Dit geeft in één lamp zowel de bakboord- en stuurboordlichten als het heklicht weer.

Verschillen tussen mastlicht en heklicht

Het mastlicht en het heklicht hebben elk een specifieke functie en werkingsgebied:

• Mastlicht: Het mastlicht straalt wit licht uit over 225 graden naar de voorzijde van het schip. Het is bedoeld om de positie en vaarrichting aan te geven voor schepen die van voren of schuin van voren naderen.
• Heklicht: Het heklicht is een wit licht dat over 135 graden schijnt naar achteren, en wordt gebruikt om andere schepen die van achteren naderen te waarschuwen voor de aanwezigheid en richting van jouw schip.

Beide lichten samen bieden volledige zichtbaarheid van het schip vanuit alle richtingen, waarbij het mastlicht verantwoordelijk is voor de voorzijde en het heklicht voor de achterzijde.

Technologie en materialen van mastlichten

Mastlichten moeten bestand zijn tegen de barre omstandigheden op zee, zoals zout water, sterke wind en temperatuurschommelingen. Moderne mastlichten gebruiken meestal LED-technologie, omdat LED-lampen:

• Energie-efficiënt zijn.
• Een lange levensduur hebben.
• Feller licht bieden, wat zorgt voor betere zichtbaarheid op grote afstanden.
• Minder onderhoud vereisen.

De behuizing van mastlichten is meestal gemaakt van robuuste, corrosiebestendige materialen zoals roestvrij staal, brons of UV-bestendig kunststof, die bestand zijn tegen de zware omstandigheden op zee.

Onderhoud van mastlichten

Mastlichten vereisen regelmatig onderhoud om ervoor te zorgen dat ze altijd goed werken. Hier zijn enkele onderhoudstips:

• Reiniging: Mastlichten moeten regelmatig worden schoongemaakt om vuil, zout en vocht te verwijderen. Dit helpt om de lichtsterkte te behouden en de zichtbaarheid te garanderen.
• Controle van bedrading: De bedrading moet regelmatig worden geïnspecteerd op slijtage of corrosie, vooral omdat de blootstelling aan zeewater de bedrading kan aantasten.
• Lampvervanging: Hoewel LED-lampen lang meegaan, kan het bij conventionele lampen nodig zijn om ze vaker te vervangen. Zorg ervoor dat je reserveonderdelen aan boord hebt.

Conclusie

Het mastlicht, of toplicht, is een van de belangrijkste navigatielichten op een schip. Het speelt een cruciale rol in het waarborgen van de veiligheid op zee door de positie en richting van een schip zichtbaar te maken voor andere vaartuigen. Het volgen van de internationale regelgeving, het correct installeren en onderhouden van het mastlicht, en het gebruik van moderne technologie zoals LED-verlichting helpen bij het voorkomen van aanvaringen en zorgen voor een veilige vaart.